कृषी कर्जासाठी अर्ज करणाऱ्या शेतकऱ्यांकडून क्रेडिट रेटिंग (CIBIL) स्कोअरची मागणी करणाऱ्या खाजगी बँकांच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी फटकारले आहे. मुख्यमंत्र्यांनी अधिकाऱ्यांना इशारा दिला की जर त्यांच्या बँकांनी CIBIL स्कोअरची मागणी सुरू ठेवली, तर त्यांच्यावर कारवाई केली जाईल आणि त्यांना ही समस्या गांभीर्याने घेण्याचे आणि त्वरित तोडगा काढण्याचे आदेश दिले.
मुख्यमंत्री फडणवीस यांच्या अध्यक्षतेखाली सह्याद्री अतिथीगृहात झालेल्या १६७ व्या राज्यस्तरीय बँकर्स समिती (एसएलबीसी) बैठकीत हा मुद्दा ऐरणीवर आला, जिथे २०२५-२६ आर्थिक वर्षासाठी ४४.७६ लाख कोटी रुपयांच्या कर्ज वितरण योजनेला मंजुरी देण्यात आली. चर्चेदरम्यान असे सांगण्यात आले की खाजगी बँका CIBIL स्कोअर मागत आहेत.
CIBIL स्कोअर ही क्रेडिट इन्फॉर्मेशन ब्युरो (CIB) ची एक क्रेडिट पात्रता यंत्रणा आहे जी वित्तीय संस्था कर्ज अर्जांचे मूल्यांकन करण्यासाठी वापरतात. यामध्ये कर्ज परतफेड करण्याच्या क्षमतेकडेही लक्ष दिले जाते.
फडणवीस म्हणाले, “जर शेतकऱ्यांना कृषी कर्ज मिळाले नाही तर त्याचा अर्थव्यवस्थेवर विपरीत परिणाम होतो आणि शेतकऱ्यांच्या आत्महत्येचे प्रमाण वाढते. आम्ही बँकांना वारंवार सूचना दिल्या आहेत की त्यांनी CIBIL (स्कोअर) मागू नये, परंतु तरीही ते तसे करत आहेत. आजच्या (सोमवार) बैठकीतच यावर तोडगा काढला पाहिजे. अशा अनेक बँकांविरुद्ध यापूर्वीही एफआयआर दाखल करण्यात आले आहेत. हा एक गंभीर मुद्दा आहे, जो बँकांनी जबाबदारीने हाताळला पाहिजे.”
बँकांवर कडक भूमिका घेत फडणवीस म्हणाले, “रिझर्व्ह बँकेने कृषी कर्जांबाबत हे देखील स्पष्ट केले आहे की जर कोणतीही बँक CIBIL स्कोअरवर आग्रह धरत असेल, तर त्यांच्यावर कारवाई केली जाईल.” यावर्षीचे कर्ज वितरण उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी आणि कृषी कर्ज व्याप्ती वाढवण्यासाठी सरकारी बँकांनी विशेष प्रयत्न करावेत, असे निर्देशही मुख्यमंत्र्यांनी दिले.
या बैठकीत २०२५-२६ या आर्थिक वर्षासाठी महाराष्ट्रासाठी ४४.७६ लाख कोटी रुपयांच्या कर्ज योजनेला मान्यता देण्यात आली.
महाराष्ट्राचे देशातील अग्रगण्य स्थान अधोरेखित करताना मुख्यमंत्री फडणवीस म्हणाले की, शेतकरी हे राज्याच्या कण्यासारखे आहेत आणि शेती हा देखील अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा घटक आहे. शेतीकडे दुर्लक्ष करणे येथे स्वीकार्य नाही. त्यामुळे बँकांनी कृषी कर्ज वितरण वाढवण्यावर लक्ष केंद्रित करावे. हवामान विभागाने चांगला पाऊस पडण्याची शक्यता वर्तवली आहे, त्यामुळे यावर्षी पीक चांगले येण्याची अपेक्षा आहे. अशा परिस्थितीत बँकांनी शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त मदत करावी. चांगल्या पावसामुळे शेतीच्या वाढीला चालना मिळते, ज्याचा फायदा बँका आणि शेतकरी दोघांनाही होतो.
ते म्हणाले की, शेतकऱ्यांना अधिक कर्ज देऊन बँकांना खूप फायदा होईल कारण शेतीकडे आता केवळ एक सहाय्यक क्षेत्र म्हणून पाहिले जात नाही तर एक व्यावसायिक उपक्रम म्हणून देखील पाहिले जाते. कर्ज देणाऱ्या संस्थांनी या बदलात सहकार्य करावे, असेही त्यांनी सांगितले.
